Giới thiệu phương pháp giao dịch hành vi giá và phong cách Bob Volman

Bạn đã bao giờ nhìn biểu đồ chứng khoán mà thấy chóng mặt vì quá nhiều chỉ báo? Rất nhiều người mới nghĩ rằng phải sử dụng công cụ phức tạp để giao dịch hiệu quả. Thực ra, Price Action – phương pháp giao dịch theo hành vi giá – cho phép bạn đọc trực tiếp diễn biến thị trường chỉ qua đồ thị giá và nến, không cần “rừng” chỉ báo kỹ thuật. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cùng bạn khám phá Price Action là gì, vì sao nó được nhiều trader ưa chuộng, và đặc biệt tìm hiểu phong cách Price Action tối giản của Bob Volman – một cao thủ scalping với biểu đồ 70-tick độc đáo và 7 mô hình setup đặc trưng.

Bạn sẽ học được:

• Price Action – Phương pháp tập trung hành vi giá, không lệ thuộc chỉ báo kỹ thuật.
• Ưu điểm – Vì sao nhiều trader ưa chuộng: đơn giản, linh hoạt, hiệu quả.
• Bob Volman – Scalping 70-tick, chỉ dùng EMA-20 và 7 setup đặc trưng, quản lý chặt 10 pip.

Price Action là gì? Vì sao được ưa chuộng?

Price Action (hành động giá) là phương pháp phân tích và giao dịch dựa hoàn toàn trên biến động giá trên biểu đồ, không sử dụng hoặc sử dụng rất ít chỉ báo kỹ thuật bổ trợ. Thay vì tìm tín hiệu qua đường trung bình, RSI hay MACD, trader theo trường phái Price Action tập trung quan sát hình dạng nến, mô hình giá và các mức hỗ trợ kháng cự. Mọi thông tin cần thiết – từ tâm lý mua bán đến xu hướng – đều thể hiện qua hành vi giá trên thị trường.

Lợi ích nổi bật của Price Action là tính đơn giản và trực quan. Người giao dịch không cần quá nhiều công cụ phức tạp; ngay cả người mới cũng có thể bắt đầu bằng cách học cách nhận biết các cây nến và mô hình cơ bản. Do chỉ dựa vào giá hiện tại, Price Action phản ánh tức thời cung cầu mà không bị trễ như nhiều chỉ báo kỹ thuật truyền thống, giúp trader phản ứng nhanh trước biến động thị trường. Ngoài ra, Price Action còn giúp thấu hiểu tâm lý thị trường: qua từng cây nến, bạn có thể cảm nhận được bên mua hay bán đang chiếm ưu thế, mức độ mạnh yếu ra sao. Điều này tạo cho trader Price Action một cảm giác “gần gũi” với thị trường, tự tin hơn trong quyết định vì họ hiểu được câu chuyện phía sau mỗi biến động giá.

Vì sao Price Action được ưa chuộng? Đó là bởi nó phù hợp mọi thị trường và khung thời gian. Dù bạn trade forex, chứng khoán hay crypto, phương pháp hành vi giá đều dùng được, bởi nguyên lý cung-cầu là như nhau. Hơn nữa, cách tiếp cận này tinh gọn nên phù hợp cả người mới lẫn trader kinh nghiệm. Nhiều trader chuyên nghiệp ưu tiên Price Action vì nó giúp họ loại bỏ nhiễu loạn, tập trung vào cốt lõi của thị trường – giá cả – từ đó đưa ra quyết định sáng suốt hơn. (Tất nhiên, Price Action cũng đòi hỏi sự kiên trì rèn luyện; không có chén thánh nào đảm bảo thắng 100%!). Nhưng nhìn chung, nếu bạn muốn một phong cách giao dịch tinh giản, chủ động và sâu sát với diễn biến thị trường, Price Action chính là lựa chọn đáng cân nhắc.

Phong cách Price Action tối giản của Bob Volman

Sau khi hiểu nền tảng Price Action, hãy cùng tìm hiểu phong cách giao dịch scalping độc đáo của Bob Volman – một trader nổi tiếng đã vận dụng thuần thục phương pháp hành vi giá. Điểm đặc trưng đầu tiên trong hệ thống của Bob Volman là ông sử dụng biểu đồ 70-tick thay vì biểu đồ thời gian thông thường. Biểu đồ tick nghĩa là mỗi nến đại diện cho 70 giao dịch (tick) được khớp, giúp phản ánh nhanh và mượt các biến động nhỏ thay vì chờ đủ phút giây. Nhờ biểu đồ 70-tick, Bob có rất nhiều cơ hội giao dịch trong ngày, đồng thời quan sát hành vi giá một cách chi tiết và liên tục ngay cả khi thị trường biến động chậm.

Thứ hai, Bob áp dụng triệt để triết lý “đơn giản hóa tối đa” trong phân tích. Trên biểu đồ của ông chỉ có duy nhất đường EMA 20 (đường trung bình động hàm mũ 20 kỳ) bên cạnh các cây nến giá – không Stochastic, không RSI, không Bollinger Bands… hoàn toàn “trần trụi”. Đường EMA 20 được dùng như một tham chiếu động để nhận biết xu hướng ngắn hạn và vùng giá quan trọng, còn lại Bob Volman hoàn toàn dựa vào hành động giá để tìm điểm vào lệnh. Cách tiếp cận “tối giản” này giúp ông loại bỏ mọi tín hiệu gây nhiễu và tập trung 100% vào điều thị trường đang làm, đúng tinh thần Price Action.

Một nét đặc biệt nữa trong phong cách của Bob là khả năng đọc “pressure” (áp lực thị trường). Ông luôn đánh giá bên mua hay bên bán đang tạo áp lực nhiều hơn dựa trên cách các cây nến hình thành, vị trí đóng cửa so với EMA20 và các đỉnh đáy gần nhất. Ví dụ, nếu phần lớn nến đóng gần đỉnh và nằm trên EMA20, áp lực mua đang chiếm ưu thế; ngược lại, nhiều nến giảm mạnh đóng gần đáy cho thấy áp lực bán. Bob Volman nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cảm nhận “overall pressure” này – chỉ khi lực mua/bán nghiêng hẳn một phía, ta mới cân nhắc vào lệnh. Tư duy này giúp trader Price Action như Bob luôn thuận theo dòng nước: chỉ giao dịch khi có dấu hiệu phe thắng thế rõ ràng, tránh mở lệnh “ngược dòng” một cách rủi ro.

Cuối cùng, không thể không nhắc đến cách quản trị giao dịch rất kỷ luật của Bob Volman. Ông cố định mục tiêu lợi nhuận mỗi lệnh là 10 pip và dừng lỗ 10 pip. Nghe có vẻ nhỏ, nhưng với phong cách scalping thì 10 pip là hợp lý để chốt lời nhanh trước khi thị trường đảo chiều. Điểm thú vị là stop 10 pip của Bob có thể được điều chỉnh theo hướng có lợi (ví dụ dời lên để giảm lỗ hoặc khóa chút ít lợi nhuận) nhưng tuyệt đối không nới rộng thêm khi giá đi ngược – tức là không bao giờ để lỗ quá 10 pip ban đầu. Phương pháp này giúp kiểm soát rủi ro chặt chẽ và loại bỏ tác động của lòng tham và sợ hãi. Bob Volman cũng rất chú trọng điểm thoát lệnh. Nếu thị trường cho thấy dấu hiệu “mất hiệu lực” (ví dụ giá không còn giữ mô hình như kỳ vọng), ông sẵn sàng thoát sớm với một khoản lỗ nhỏ hoặc hòa vốn, thay vì cố chấp giữ lệnh. Nhờ tuân thủ kỷ luật mục tiêu 10 pip và cắt lỗ nhanh, hệ thống của Bob có thể tích lũy nhiều lợi nhuận nhỏ nhưng an toàn trong ngày, đồng thời tránh được những cú thua “thảm họa” hiếm gặp.

7 mô hình setup cốt lõi trong hệ thống Bob Volman

Bob Volman mô tả chi tiết 7 mô hình giao dịch (setup) chủ đạo trong cuốn sách “Forex Price Action Scalping”. Mỗi setup được đặt tên ngắn gọn và có điều kiện nhận diện riêng, nhằm khai thác các tình huống thị trường khác nhau. Chúng tôi xin tóm tắt cả 7 setup như sau:

1. DD – Double Doji Break: Đây là setup đơn giản và phổ biến nhất. Sau một xu hướng rõ ràng, giá có nhịp pullback về vùng EMA20 và xuất hiện hai cây nến doji nhỏ nằm sát nhau (thể hiện lưỡng lự). Trader sẽ chờ pha bứt phá (break) khỏi cụm doji này theo hướng tiếp diễn xu hướng trước đó để vào lệnh. Double Doji Break cho thấy phe ngược xu hướng đã kiệt sức, giá sẵn sàng chạy tiếp về hướng cũ.

2. FB – First Break: Setup First Break xảy ra khi pullback đầu tiên xuất hiện sau một xu hướng mới. Thông thường, sau khi giá phá vỡ một mức quan trọng và hình thành xu hướng, pha hồi đầu tiên về EMA20 sẽ tạo cơ hội vào lệnh. Điều kiện là xu hướng trước pullback đủ mạnh và pullback khoảng 40–50% bước sóng, khi đó phá vỡ khỏi pullback (break tiếp diễn xu hướng) là điểm vào lệnh “first break” lý tưởng. Nếu xu hướng chưa rõ ràng hoặc pullback quá nông, Bob khuyên nên chờ cơ hội khác thay vì vội vào First Break.

3. SB – Second Break: Đúng như tên gọi, Second Break là thiết lập cho lần phá vỡ thứ hai. Thường áp dụng khi một cơ hội First Break không đủ thuyết phục hoặc thất bại nhẹ. Sau khi “break lần một” không đi xa, giá có thể tạo một nhịp ngắn rồi quay lại break lần hai qua cùng mức đó. Lần break thứ hai này thường đáng tin cậy hơn do thị trường đã “thử” một lần và bên thắng thua rõ ràng hơn. Setup SB cho phép trader vào lệnh ở lần phá vỡ thứ hai, thường đem lại tỷ lệ thắng cao hơn First Break nếu kiên nhẫn chờ.

4. BB – Block Break: Setup Block Break xuất hiện khi giá tạo một khu vực đi ngang hẹp (block) giống như một hộp nhỏ trên biểu đồ. Khối giá tích lũy này thường có nhiều nến doji nhỏ liên tiếp thể hiện sự giằng co. Trader sẽ canh phá vỡ ra khỏi “hộp” để vào lệnh theo hướng phá vỡ. Điểm mấu chốt là trước khi break, trong “hộp” thường có dấu hiệu ép dần về một phía (ví dụ các đỉnh thấp dần báo hiệu sắp phá xuống). Block Break là cách đơn giản để giao dịch cú bùng nổ khỏi vùng tích lũy khi thị trường đã “nén” đủ lâu.

5. RB – Range Break: Đây là phiên bản mở rộng hơn của Block Break, khi thị trường tạo thành một vùng sideway/range rộng với biên trên và dưới rõ ràng. Setup Range Break cho phép trader giao dịch khi giá phá vỡ khỏi biên của range. Bí quyết là đánh giá chất lượng của ranh giới range: Range càng kéo dài lâu và biên càng “sạch” (nhiều lần chạm không phá) thì cú break càng mạnh do nhiều người cùng chú ý. Ngoài ra, Bob cũng khuyến nghị nên chờ hiện tượng “tích lũy áp lực” trước khi range break – ví dụ một cụm nến nhỏ co lại ngay dưới biên kháng cự trước cú phá lên. Điều này báo hiệu “lò xo sắp nén đủ”, khả năng break thành công cao hơn.

6. IRB – Inside Range Break: Đây là một setup độc đáo khi giao dịch trong bối cảnh thị trường đang ở trong một trading range lớn. Inside Range Break tận dụng các pha bật lại (bounce) bên trong range. Cụ thể, khi giá tiếp cận biên của range lớn và bật ngược trở lại (thất bại trong việc phá range), nó có thể hình thành một “range nhỏ bên trong” gần biên. Trader có thể vào lệnh khi giá phá vỡ khỏi range nhỏ đó ngược hướng về giữa range lớn. Hiểu nôm na, IRB cho phép đánh ngược lại sau khi giá test biên range thất bại, kỳ vọng giá sẽ chạy về phía còn lại của range. Đây là setup tương đối khó, đòi hỏi kinh nghiệm đọc độ “hấp thụ áp lực” tại vùng biên của range lớn.

7. ARB – Advanced Range Break: Đây là phiên bản nâng cao của Range Break, được Bob Volman thiết kế cho những tình huống range biến động phức tạp hơn. Thường khi ranh giới range không rõ ràng hoặc bị phá giả nhiều lần, trader khó xác định điểm vào Range Break chuẩn. Lúc này, ARB đưa ra cách tiếp cận linh hoạt hơn – ví dụ chờ một cụm nến đặc biệt (như mô hình cup & handle nhỏ hoặc “fake-out -> bật lại” ngay trước cú break thật) để xác nhận tín hiệu. ARB đòi hỏi trader phải bình tĩnh quan sát và “hiểu ý đồ thị trường” hơn là chỉ dựa vào đường thẳng biên range. Khi thành thạo, setup ARB giúp bạn không bỏ lỡ cơ hội ngay cả khi thị trường không “đẹp như sách giáo khoa”.

Mỗi setup trên đều có biến thể thị trường lên/xuống (ví dụ Double Doji Break có thể là phá lên hoặc phá xuống). Bob Volman khuyến nghị trader nên thuộc lòng đặc điểm của từng mô hình để khi vào thực chiến sẽ nhanh chóng nhận ra và tận dụng. Ông cũng nhấn mạnh: quan trọng hơn tên gọi mô hình, bạn phải hiểu bản chất tại sao giá lại hành xử như vậy trong setup đó  . Ví dụ, Double Doji Break cho thấy lực cản yếu dần; Second Break cho thấy cú break sau quyết liệt hơn cú đầu. Nhờ nắm vững “câu chuyện” đằng sau mỗi setup, bạn sẽ linh hoạt áp dụng thay vì máy móc.

Price Action chính là “nghệ thuật đọc hành vi thị trường” – càng đơn giản, càng tinh tế. Chúng ta đã thấy cách phương pháp này giúp đơn giản hóa giao dịch: chỉ tập trung vào giá và bỏ qua nhiễu loạn. Phong cách của Bob Volman là một minh chứng sống động: với biểu đồ 70-tick, 1 đường EMA và những mô hình nến cô đọng, ông đã tạo nên một hệ thống giao dịch kỷ luật, hiệu quả (với mục tiêu 10 pip đều đặn). Giá trị bài viết muốn mang lại là: đôi khi đơn giản chính là tối ưu. Hy vọng qua đây, bạn đã hiểu Price Action và có động lực thử áp dụng sự tinh gọn này vào chiến lược của mình. Bạn sẽ bắt đầu “đọc” hành vi giá của thị trường từ hôm nay chứ?

Hãy lưu lại bài viết này và thử áp dụng một mô hình Price Action vào kế hoạch giao dịch của bạn trong tuần tới – đơn giản nhưng hiệu quả!